ඓතිහාසික කලාවේ සහ නූතන ජීවිතයේ සුසංයෝගය මධ්යයේ, නාපොලියේ සහ සියෙනාහි විචිත්රවත් මංතීරුවල, සියුම් එහෙත් ගැඹුරු අරගලයක් මම දුටුවෙමි. ඒ අරගලය සිහින හා අපේක්ෂාවන් සමඟ ඉතාලියට ගිය මගේ සහෝදර ශ්රී ලාංකිකයන් බොහෝ දෙනෙක් මුහුණ දුන් අරගලයක්. ඔවුන්ගේ කථා ඉතාලි පටිවලට ගෙතීමට ඔවුන් දැරූ උත්සාහයන් මම නිරීක්ෂණය කළ විට, එක් දෙයක් හොඳින් පැහැදිලි විය: ඒ භාෂාව පාලමක් සහ බාධකයක් බවයි.
මම අද්විතීය සන්ධිස්ථානයක සිටගෙන සිටිමි. ශ්රී ලාංකික දෙමාපියන්ට දාව ඉතාලියේ උපන් මම දෙරටේම පොහොසත් සම්ප්රදායන්, සාරධර්ම සහ කතාන්දරවලට රහසිගතව මැදිවී සිටිමි.මගේ ළමා කාලය පුරාවටම ශ්රී ලංකාවේ පාසල් යන අතරතුර මම ඉතාලියට ගිය බහුවිධ සංචාර වලදී, භාෂාමය සම්පත්වල ඇති පැහැදිලි හිඩැස් මට බලපෑවේය. සෑම ගමනක්ම, වඩාත් ගැලපෙන භාෂා ආධාරකවල අවශ්යතාවය පිළිබඳ විචිත්රවත් චිත්රයක් මගේ සිත තුල මවා ඇත. එය නව භාෂාවක් ඉගෙනීම පමණක් නොවේ; එය අවබෝධය, ඒකාබද්ධතාවය සහ සමෘද්ධියයි.
මෙම පෙළපොත ව්යාකරණ සහ වචන මාලාවේ පාඩම් වලට වඩා වැඩිය. එය සිංහල කතා කරන්නන් මුහුණ දෙන විශේෂිත අභියෝග මනසේ තබාගෙන මම ගොඩනැගීමට උත්සාහ කළ පාලමකි. අපගේ ප්රබන්ධ චරිතය වන කුමාර්ගේ ගමන තුළින් ඉගෙන ගන්නන් සන්දර්භය, පිළිතුරු සහ ඉතාලි ජීවන රටාව පිළිබඳ අවබෝධයක් සොයා ගනු ඇත. සිංහල සහ ඉතාලි අතර සමාන්තරයන් ඇඳීමෙන්, අවබෝධාත්මක සහ පොහොසත් ඉගෙනුම් අත්දැකීමක් ලබා දීම මගේ අරමුණයි.
මෙම පෙළපොත නිර්මාණය කිරීමේ මාවත අභියෝගවලින් තොර වූයේ නැත. භාෂාමය වශයෙන් නිවැරදි පමණක් නොව සංස්කෘතිකමය වශයෙන් ද සංවේදී අන්තර්ගතයන් නිර්මාණය කිරීම අතිශයින් වැදගත් විය. සැක සහිත අවස්ථා තිබුණත්, කුමාර්ගේ කතාව පිළිබඳ අදහස හැඩගැස්වීම, මෙම පෙළපොත ආඛ්යානමය අත්දැකීමක් බවට පත් කිරීම වැනි ප්රහසන අවස්ථා ද තිබුණි.
ඔබ මෙම පිටු වලට පිවිසෙන විට, ඔබේ ගමනේ ඔබ තනිවම නොවන බව මතක තබා ගන්න. මෙම පොත ඔබ ස්වයං-ඉගෙන ගන්නෙකු හෝ පන්ති කාමරයක කොටසක් වුවද, සහකරුවෙකු ලෙස සේවය කිරීමට සැලසුම් කර ඇත. හුදෙක් භාෂාමය කුසලතා වලින් ඔබ්බට, ඉතාලියේ සුන්දර භූ දර්ශනයේ සැරිසැරීමට සංස්කෘතික තීක්ෂ්ණ බුද්ධියෙන් සහ විශ්වාසයෙන් ඔබව සන්නද්ධ කිරීමට මම බලාපොරොත්තු වෙමි.
කුමාර්ව රෝමයේ Fiumicino ගුවන් තොටුපළ වැලඳ ගැනීමත් සමඟම, සියල්ල වඩාත් ඉන්ද්රජාලික ලෙස පෙනෙන පරිදි සූර්යයා රන්වන් පැහැයක් ගනී. ඉතාලි සංවාදවල ගීතමය ස්වර ගුවනේ නටමින්, උණුසුම සහ සුහදතාවයේ පින්තූරයක් පින්තාරු කරයි.
සෙල්ලම් කරමින් ළමයින් දෙදෙනෙක් ඔහු පසුකර දුවති.
ඉහත අවස්ථාවෙහිදී, රෝමයේ කාර්යබහුල ගුවන් තොටුපළට ශ්රී ලංකාවෙන් පැමිණි කුමාර් සමඟ එක් වෙමු. ඔහු වහාම ඉතාලි වචන රැසකින් පිළිගනු ලැබේ. ඔබ මීට පෙර මෙම වාක්ය ඛණ්ඩ කිහිපයක් අසා ඇති බවට මම විශ්වාස කරමි.
වචන අනුපිළිවෙල (WORDORDER) යනු කිසියම් භාෂාවක වාක්යයක හෝ වාක්ය ඛණ්ඩයක වචන සැකසීමයි. එය වාක්යයක විෂය, ක්රියා පදය, වස්තුව සහ අනෙකුත් මූලද්රව්ය එකිනෙකට සාපේක්ෂව සකස් කර ඇති ආකාරය ගැන සඳහන් කරයි.
Soggetto nullo කියන්නේ මොකක්ද? මේක අපි සිංහල වාක්යක් එක්ක සංසන්දනය කරලා තේරුම් ගමු.
“මම සෙල්ලම් කරමි.”
ඉහත වාක්යයේ "මම සෙල්ලම් කරමි." කියන එක "සෙල්ලම් කරමි.” කියලත් කියන්න පුළුවන්.
කොහොමත් "මි" යන්නෙන් ඉවර වුනොත් එකේ sogetto එක "මම " කියන කාරණාව අපිට හිතා ගන්න පුළුවන්. "මු" යන්නෙන් ඉවර වුනොත් එකේ sogetto එක "අපි".
මේ විදියට වාක්යයේ අවසානය දිහා බලල එම වාක්යයේ soggetto එක තේරුම් ගන්න පුළුවන් නිසා මෙම වාක්යය soggetto එකක් නැතුව වුනත් ලියන්න පුළුවන්. මේ වගේ වාක්යය වලට ශුන්ය කර්තෘ වාක්ය (Frasi con soggetto nullo) කියල හඳුන්වනවා. මේ වගේ වාක්යය පවතින භාෂාවන් ශුන්ය කර්තෘ භාෂා (Lingue con soggetto nullo) කියල හඳුන්වනවා. ඉතාලි භාෂාව ශුන්ය කර්තෘ භාෂාවක්.
සෘණ වාක්යය නිර්මාණය කිරීම ගොඩක් පහසුයි. මේ සඳහා වාක්යයේ verbo එකට ඉස්සරහින් “non” කියල දැමීම ප්රමාණවත්.
අපි සාමාන්ය ඉතාලි වාක්යයක්ම ප්රශ්නාර්ථ ලකුණක් එක්ක භාවිතා කිරීම ප්රමාණවත්. නමුත් අපි කතා කරන විට වාක්යය අවසානය උස් හඬකින් ඉවර කරන්න ඕනා. (Tone එක උස් කරන්න ඕනා.)
කුමාර් නැපෝලි හි Piazza del Plebiscito හි වාස්තුවිද්යාත්මක ආශ්චර්යය මධ්යයේ සිටියේය. එහි විචිත්රවත් සහ පොහොසත් ඉතිහාසයක් ඇති වීදි ඔස්සේ නාපොලි නගරය ගවේෂණය කිරීමට ඔහු සූදානම් විය.
A, a [ආ]
B, b [බි]
C, c [චි]
D, d [දි]
E, e [එ]
F, f [එෆ්ෆේ]
G, g [ජි]
H, h [අක්කා]
I, i [ඊ]
L, l [එල්ලේ]
M, m [එම්මේ]
N, n [එන්නෙ]
O, o [ඕ]
P, p [පි]
Q, q [ක්යු]
R, r [එර්රේ]
S, s [එස්සේ]
T,t [ටි]
U, u [ඌ]
V, v [වූ]
Z, z [zසේතා]
q අක්ෂරය u ස්වර අකුරු සමඟ පමණක් පිහිටයි; qu සහ cu "කු" ලෙස ශබ්ද කරන අතර වචන අභ්යන්තර පිහිටීමකදී සාමාන්යයෙන් cqu ආකාරයට ලියනු ලැබේ.
ඉලක්කම් නොදැන ජීවිතය කෙබඳු වේදැයි ඔබට හිතා ගන්න පුළුවන්ද? ඔබගේ වයස, ඔබගේ දුරකථන අංකය, ඔබගේ උපන්දිනය ඔබ පවසන්නේ කොහොමද? මේ පාඩමෙන් අපි ඉලක්කම් ගැන බලමු. අපි කාණ්ඩ අනුව ඉදිරියට යමු!
I giorni della settimana
ඉතාලි භාෂාවෙන්, නාම පදවලට පුරුෂ සහ ස්ත්රී යන ලිංග දෙකක් ඇති අතර, ඒකීය සහ බහු වචන ලෙසද වර්ග දෙකක් ඇත. මෙයින් අදහස් කරන්නේ සෑම නාම පදයක්ම පුරුෂ හෝ ස්ත්රී වන අතර එය ඒකවචනය හෝ බහු වචන විය හැකි බවයි.
ෆ්ලෝරන්ස් වෙත ළඟා වූ කුමාර් එහි සුන්දරත්වය විඳගැනීමට මහත් ආශාවෙන් සිටියේය. ඔහු නගරය හරහා ඇවිද යන විට, ඔහුගේ හමුවීම් ඉතාලි භාෂාවේ විවිධ භාෂාමය අංගයන් අවබෝධ කරගන්න උපකාර විය.
ඉතාලි නාම පද වලට ලිංග දෙකක් ඇත: පුරුෂ සහ ස්ත්රී ලිංග. තවද ඒවා ඒක වචන සහ බහු වචන විය හැකිය.
නාම පදයක ලිංගභේදය සහ ප්රමාණය(ඒක වචන / බහු වචන බව) තීරණය කරන්නේ:
· භාවිතා කරන නිශ්චිත ප්රත්යය (il/la/i/le)
· එහි භාවිතා වන විශේෂණ පදය ස්ත්රී / පුරුෂ භාවය සහ සංඛ්යාව අනුව එකඟ විම මත
· බහු වචනවල නාම පදය වෙනස් වන ආකාරය මත
ඉතාලි භාෂාවේ නිශ්චිත ප්රත්යයන් කථිකයා සහ සවන්දෙන්නා යන දෙදෙනාම දන්නා විශේෂිත වස්තූන් හෝ පුද්ගලයන් ගැන විස්තර කිරීමට භාවිතා වේ. මෙය තවදුරටත් පහත පරිදි විස්තර කරන්න පුළුවන්.
"Essere" යනු ඉතාලි භාෂාවේ මූලික ක්රියා පදයකි. එය විවිධ සංකල්ප ප්රකාශ කිරීමට භාවිතා කරන අතර බොහෝ ව්යාකරණමය ඉදිකිරීම් වලදී එය අත්යවශ්ය වේ. මෙන්න ඔබ වර්තමාන කාලය තුළ "essere" භාවිතා කළ යුතු ආකාරය:
නමක් වෙනුවට පුද්ගලික සර්වනාමක් භාවිතා කළ හැකිය. අපි unit 01 එකේ soggetto එක විදියට යොදා ගත්තේ මෙම සර්ව නාම. තවදුරටත් මෙම සර්වනාම මොනවාද කියලා බලමු.
වෙනත් බොහෝ භාෂා මෙන්ම ඉතාලි භාෂාවේද ක්රියා පද සංයෝජන (coniugazioni) පද්ධතියක් ඇත. මෙම ක්රමය යනු ක්රියාපදයේ ස්වරූපය එය විස්තර කරන ක්රියාව පිළිබඳ තොරතුරු සැපයීම සඳහා වෙනස් කිරීමේ ක්රමයකි. ඉතාලි භාෂාවේ ක්රියාපද, ඒවායේ මූලික ස්වරූපයේ අවසානය මත පදනම්ව කාණ්ඩ තුනකට කාණ්ඩ කර ඇත.
කුමාර් මිලානෝ චෙන්ට්රාලේ මහා දුම්රිය ස්ථානයෙන් පිටව යන විට, ඔහු විශ්මය ජනක ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට සහ ජීවිතයේ හඩට වශී විය. මිලානෝ යනු විලාසිතා පමණක් නොවන බව ඔහු දනී. එය සංස්කෘතිය, කලාව සහ ඉතිහාසයෙන් පොහොසත් ස්ථානයකි.
අවිනිශ්චිත ප්රත්යයන් (articoli indeterminativi) සඳහන් නොකළ, අපැහැදිලි පුද්ගලයෙකු හෝ දෙයක් පිළිබඳව විස්තර කරන්න භාවිතා කළ හැකිය. ඉතාලි භාෂාවෙන්, අපි සිංහලෙන් "-යක්" හෝ "-ය" ලෙස කියන වචන ඉතාලි භාෂාවට පරිවර්තනය කිරීමට නාම පද වලට පෙර un, una සහ un' භාවිතා කරමු. තවදඉතාලි භාෂාවෙන් "එක" කියන අංකය කියන්නත් අපි මෙම articoli භාවිතා කරමු.
රෝමානු භාෂාවක් වන ඉතාලි භාෂාව විශේෂණ පද භාවිතයෙන් ගොඩක් පොහොසත් ය. කලින් වාක්යයේ "රෝමානු" කියන්නේ විශේෂණ පදයක්. මේක කියවද්දී ලංකාවේ අපිට පොඩි අමුත්තක් දැනුනත්. ඉතාලි භාෂාවේ හැම ප්රකාෂනයකටම මෙම විශේෂණ පද ලෙස හඳුන්වන වචන, නාම පද විස්තර කිරීම හෝ වෙනස් කිරීම මගින් වාක්යවලට වර්ණය සහ විස්තර එක් කරන්න භාවිතා වේ. කෙසේ වෙතත්, සිංහල භාෂාවේ මෙන් නොව, ඉතාලි විශේෂණ ඔවුන් විස්තර කරන නාම පදයේ ස්ත්රී පුරුෂ භාවය සහ ඒක වචන හෝ බහු වචන භාවිතය මත පදනම්ව ඒවායේ ස්වරූපය වෙනස් කරයි.
නිරූපණ විශේෂණ සහ සර්වනාම මගින්, කතා කරන පුද්ගලයා හෝ වස්තුව පෙන්නුම් කරයි.
ඉතාලි භාෂාවේ Questo සහ quello සිංහලෙන් 'මෙය' සහ 'එය' කියන්නට හරියටම අනුරූප වේ.
සන්තක නාමවිශේෂණ සහ සර්වනාම මගින් යම් දෙයක හිමිකාරිත්වය හෝ ඊට අදාළ බව පෙන්නුම් කරයි.
Il mio libro - මගේ පොත
Il tuo amico - ඔයාගේ යාළුවා
ඉතාලි භාෂාවෙන් නිශ්චිත ආකාරයකින් හැසිරෙන නාම පද කිහිපයක් තිබේ.
සමහර ස්ත්රී නාම පද -o හෝ -i වලින් අවසන් වන අතර ඒවායේ බහු වචන වෙනස් නොවේ:
කුමාර්ගේ දිනය නිමා වන්නේ ජයග්රහණයේ හැඟීමකින් වන අතර, ඔහු නැවත තම නවාතැනට යන විට, ඔහු නිහඬව දවසේ දෙබස් පුහුණු වන්නේ, භාෂාවේ සූක්ෂ්ම දේ ගැඹුරින් සොයා බැලීමට අදිටන් කරගනිමිනි.
ඉතාලි භාෂාවෙන් ආචාරශීලී ලෙස කතා කිරීමට විශේෂ ආකෘතියක් ඇත. ඔබට පුද්ගලයින් ඇමතීමට අවශ්ය වූ විට - නාඳුනන අය, ගුරුවරුන්, වෘත්තීය උසස් අය, දුරස්ථ හඳුනන අය සහ ඔබට විශ්වාස නැති ඕනෑම කෙනෙකුට - විධිමත් ලෙස, Lei සර්වනාමය භාවිතා කළ යුතුය. මෙය මධ්යම පුරුෂ ඒක වචන ක්රියා පද සමඟ භාවිතා වේ. Lei යන වචනය "ඇය" යන වචනය සඳහා භාවිතා කළද ආචාරශීලී ලෙස භාවිතා කරන විට පිරිමි, ගැහැණු ඕනෑම කෙනෙකුට භාවිතා කළ හැකිය.
ANDARE VENIRE USCIRE STARE RIMANERE SEDERE DARE FARE DIRE BERE SAPERE SCEGLIERE
Verbi modali භාවිතා වන්නේ හැකියාව (potere), කැමැත්ත (volere), අවශ්යතාවය (dovere) ප්රකාශ කිරීමටයි. ඒවා අනන්ත ස්වරූපයක් අනුගමනය කරයි:
ඉතාලි භාෂාවෙන් යම් කිසි දෙයක් 'එහි ඇත' යනුවෙන් ප්රකාශ කිරීමට c'è භාවිතා කරන අතර, යම් කිසි දේවල්වල පැවැත්ම දැක්වීමට ci sono භාවිතා වේ. එම c’è ප්රකාශනය, 3 වන පුද්ගල ඒකීය essere යන ක්රියා පදය සමඟ, ඒකීය soggetto එකක් සමඟ භාවිතා කළ යුතු අතර, ci sono, 3 වන පුද්ගල බහුවචනයේ essere යන ක්රියා පදය සමඟ, බහු වචන soggetto එකක් සමඟ භාවිතා කළ යුතුය.
ඉතාලි භාෂාවෙන් පිහිටීම, කාලය, හේතුව, අරමුණ සහ වෙනත් අර්ථකථන සම්බන්ධතා අනුව විවිධ සම්බන්ධතා ප්රකාශ කිරීමට preposizioni භාවිතා කළ හැකිය. නමුත්, භාවිතා කරන අවස්ථාවට අනුකුලව මේවයේ අර්ථය තේරුම් ගත යුතුයි.
බොලොඤ්ඤ රතු Terracotta වහල මත උණුසුම් රන්වන් පැහැයක් දල්වමින් හිරු යන්තම් නැඟී තිබුණි. ලෝකයේ පැරණිතම යැයි කියන ප්රතිමූර්ති කුළුණු සහ විශ්ව විද්යාලය ගවේෂණය කිරීමට අදහස් කරමින් කුමාර් ඔහුගේ ඉදිරි දවස ගැන උද්යෝගිමත් විය. නමුත් අද, බොලොඤ්ඤ ඔහු වෙනුවෙන් පෙරළියක් සූදානම් කර ඇත.
SALIRE, SPEGNERE, RIUSCIRE, TENERE, RITENERE, PROPORRE
නිපාත පද, නිෂ්චිත ප්රත්යයන් සමඟ මිශ්ර කර ලිවිය හැකිය. මෙම අවස්ථාවේ දී, di, a, da, in, su යන නිපාත පද, il, lo, l', la, i, gli, le, නිෂ්චිත ප්රත්යයන් සමඟ ඒකාබද්ධ වී preposizioni articolate සාදයි.
අතීත කාලයෙන් වාක්යයක් නිර්මාණය කරන්න Il participio passato(නිත්ය අතීත කෘදන්තය) ගැන මුලින්ම ඉගෙන ගන්න ඕනා. අපි සරලවම බැලුවොත් verbo එකකට අවසානය සඳහා –ato, -uto සහ –ito යන අවසානයන් යෙදෙනවා නම් ඒවා නිත්ය අතීත කෘදන්ත.
passato prossimo යනු ඔබට අතීතයේ අවශ්ය ක්රියාපදයේ අතීත කෘදන්තය සහ සහායක (essere හෝ avere) හි වර්තමාන කාලය සමඟ සාදන ලද සංයෝග කාලයකි.
අසම්පූර්ණ කාලය ඉතාලි භාෂාවෙන් වාචික සහ ලිඛිත භාෂාවෙන් බහුලව භාවිතා වන අතීත කාල වලින් එකකි. අපි අසම්පූර්ණ කාලය භාවිතා කරන අවස්ථා බලමු: